Проект
"Взгляните в прошлое и в нем вы увидите сегодняшний день"
СТАРИННЫЕ БУРЯТСКИЕ ПЕСНИ. 1 - 26
1. "Ардагханаа татад гээрэй"
Жанр: лирическая
Исп. Бутуханова Н.М.
(Запись1960 г. с.Эгита, Еравн.р-н)
Ардагханаа татар гээрэй
Арын ногоон урагаг лэ.
Айдарлаад  ябахаяа болид гыш таа
Амитанай хэлэн  намахаг лэ.

Эмнигхэнээ татар гээрэй
Эрьеын ногоон урагаг лэ.
Эжэлсээд ябхаяа болид гыш таа
Эдээнэйл хэлэн намахаг лэ.
2. "Араhан нэхы мансыhаа"
Жанр: лирическая/ обручение детей
Исп. Бутуханова Н.М.
(Запись1960 г. с.Эгита, Еравн.р-н)
Араhан нэпы мансыhаа
Арайл байхадаа гараж бэлээш.
Арабан наймаяа хурэхэдэмни,
Айдарни болоходожо эзэлээрэй.

Ханин нэпы мансыhаа
Хоорхэн багхандаа гараж бэлээш.
Хореодхон наhаяа хурэхэдэм
Холшорни больно эзэлээрэй.
3. "Табхар харам  хатарша"
Жанр: бытовая
Исп. Бутуханова Н.М.
(Запись1960 г. с.Эгита, Еравн.р-н)
Табхар харам хатарша,
Табин табаар ухэшгуйб даа,унэшгуй даа
Танил нэгэн захюулаад байн,
Табаш хубилаг даа ошохошгуйб,дурамгуй даа.

Дулэн харам хатарша
Душэн табаар ухэшгуйб даа,унэшгуй даа
Дутын нэгэн захюулаад байн,
Дурбэш хубилаг даа ошохошгуйб даа,дурамгуй даа.
4. "Эреэн тугэлэ Хушэгоорнэй"
Жанр: шуточная
Исп. Бутуханова Н.М.
(Запись1960 г. с.Эгита, Еравн.р-н)
Арал тугэлэ(оо) Хушэгоорнэй
Ардагым зобоодог болжол байна.
Абын отхон Соелмаахан
Абыш таа намайгаа  гэжэл байна.

Эреэн тугэлэ(оо) Хушэгоорнэй
Эмнигым задуулдаг  болжол байна.
Эжын отхон Соелмаахан
Эрииш таа намайгаа гэжэл байна.
5. "Хадал ундэр  эгсэлюухэн"
Жанр: лирическая бытовая
Исп. Санжиева Чимитма
(Запись1960 г. с. Булум, Хоринский р-н)
Хадал ундэр эгсэлюухэн
Хазаартыем эсээнэл аа гуу?
Хунэйл хэлэн надаряатай
Хахасуулна аа гуу хоюулаймнай.

Шэлэл ундэр эгсэлюухэн,
Сэргээдхиием эсээнэл аа гуу?
Сэлеэнэйл хэлин надаряатай,
Салагаана аа гуу хоюулаймнай.
6. "Хадын ундэр модондо"
Жанр: лирическая
Исп. Эрдынеева Цырендулма
(Запись1960 г. с Эдэрмэг, Хоринский р-н)
Хадын ундэр модондо
Ханхиндаг ямархан хухы гээшэб?
Харахан зурхэндэм мартагдаагуй
Ханилдаг ямархан ёhо гээшэб?
7. "Эмниг хээр"
Жанр: лирическая
Исп. Дондукова Балмажап
(Запись1960 г. с Эдэрмэг, Хоринский р-н)
Эрэмэрхэн жолоотой эмнигхэн хээр
Эрьетэй Хелогоонсоо ундатайхан.
Эжэлсэни гансахан амарагни
Энуухэни Хонхоло нютагтайхан.

Арсанхан жолоотой ардагхан хээр
Аралтай Хелогонсоо ундатайхан.
Амарагхан гансахан нэхэрэмни
Алдартайл Хонхоло нютагтайхан
8. "Сагаахан голой бургаасан"
Жанр: песня кольца
Исп. Найданова Самба 
(Запись1960 г. с Кижинга, Кижингский р-н)
Сагаахан голой бургаасан
Шааян хууен найгана..
9. "Жолоо нарин гэхэгуйбдээ"
Жанр: песня кольца
Исп.Цыремпилова Лыгжима
(Запись1960 г. с Кижинга, Кижингский р-н)
Жолоо нарин гэхэгуйбдээ
Жороотой морин гэжэ байха
Зангын хэлсээ гэхэгуйбдээ
Зосоогоороо гэжэ байха

Улаан нарин гэхэгуйбдээ
Орёотойл морин гэжэ байха
Олошын хэлсээш гэхэугыйбдээ
Ухаан зурэг гэжэ байха.
10. "Элистэйнгээ гол дээрэ"
Жанр: лирическая
Исп.Эрдынеева Цырендулма
(Запись1960 г. с Кижинга, Кижингский р-н)
Элистэйнгээ гол дээрэ
Эмниг борохон моритойлби(ээ)
Эдэнэйнгээ дундахана
Эжэл гансахан нухэртэйлби(ээ)

Хэжэнгынгээ гол дээрэ
Хурин жороохон моритойлби(ээ)
Хуугэдэйнгоо дундахана
Хундэтэй хайратай нюхэртээлби(ээ)
11. "Арбан шудэтэй тахатайл hаа"
Жанр: шуточная
Исп.Базаржапов Ц.Д. (Запись1960 г. с. Тэрэпхеэн, Хилокский  р-н)
Арбан шудэтэй тахатайл hаа гаа
Ангарын мульhэн даранаабзээб
Амараг гансатая  hэшхэлтэйл hаа
Амитанайш хэлсэхэ бараг аабзэ
12. "Дааган дааган шараараа"
Жанр: старинная песня
Исп.Балданов Базар  (Запись1960 г. с. Тэрэпхеэн, Хилокский  р-н)
Дааган дааган тарагаараа
Дархатын дабаа дабалайб
Даланхан табанай насандаа
Дайсанай талы даралайб.

Хотогор хотогор тарагаараа
Хотюуртай дабаа дабалайб
Хоринхон табанай насандаа
Хоротоной голые даралайб.

Арадаг арадаг тарагаараа
Арын дабаа дабалайб
Арбам табанай насандаа
Арьяатанай голые даралайб.
13. "Харнахы hуниин суряанда"
Жанр: сатирическая
Исп. Дылгырова Янжима   (Запись1960 г. с. Угдан, Хилокский  р-н)
Харанхы hуниин сууряанда
Хараялхань дуулдана Дарахитын гол.
Ханилмаар олон басагад соо
Ханяахань дуулдана Сэбээн Жабайн.

Утахан hуниин сууряанда
Урдахань дуулдана Дарахытын гол.
Ушармаар олон басагад соо
Ооголхонь дуулдана Сэбээн Жабайн.
14. "Дуухингоо хангалаар танигшаб даа"
Жанр: лирическая
Исп. Бальжинимафва Балмасу
(Запись1961 г.Хоринск, Хоринский  р-н)
Дошхон борынгоо соёрхые
Долоонхон модонhоо танигшаб даа.
Дуралhан гансынгаа ерэхые
Духингоо хангалаар танигшаб даа.

Унаганхан борынгоо соёрхые
Олонхо модонhоо мэдэгшэб даа.
Ушарhан гансынгаа ерэхые
одеколоной хангалаар танигшаб даа
15. "Ёохорные  мелодии"
Жанр: ёохор
Исп. Бальжинимаев Б.,Цыжипова Е.,Содномова Р-Х.,Балмацыренова Ц.
(Запись1961 г.Хоринск, Хоринский  р-н)
Кулубайнгоо палахы
Хотоносо хатарье
Хундэтэйхэн нухэдэйнгоо
Зугааласар хатарье.

Миинтэ юундэ hуухаманайб
Мэдэhэн дуугаа дуулае
Дуугай юундэ ябахамнайб
Дуулаhан дуугаа дуулае
16. "Хулэгхэн моринойнгоо"
Жанр:
Исп. Дондукова Цымжит
(Запись1961 г. Булаг, Хижингский р-н)
Хулэгхэн тураhан моринойгоо
Хулыень олгуулан хатаруулhан hэйб
Хурьhэтэ алтанхан дэлхэй дээр
Хугшэртэр наhанайнгаа ябадаг hэйб
17. "Далантайдаа дабаанда"
Жанр:
Исп. Цырендоржиева
(Запись1961 г. Исинга, Еравнинский р-н)
Далантай дабаанда
Далан унгын сэсэг лэ
18. "Шэлдэг улааниим ундалуулмаар"
Жанр: лирическая
Исп.Николаев Н.и Нимбуева Г.
(Запись1961 г. Исинга, Еравнинский р-н)
Шэлдэг улааниим ундалуулмаар
Чисаанын тунгалаг хаана байнаб?
Сээжэл зурхыем баясуулhан
Шэнэлсэнэйм налархай хаана байнаб?

Ураган улааниим ундалуулмаар
Уhанайнь тунгалаг хаана байнаб?
Ухаан зурхыем баясуулhан
Ушараашым налархай хаана байнаб?
19. "Хайбан хайбан хараараа"
Жанр: свадебная
Исп.Жамбалова Дэмбэ-Норбо
(Запись1961 г. Будлан,.Агинский р-н)
Хайбан хайбан хараараа
Хайбалзуулан мордоорой,
Хамагхан олон нухэдоороо
Хурэгуулжэ мордоорой.

Тулэгэ,тулэгэ хонеороо
Тоолээлуулэн мордорой,
Турын туруу убэгэдhээ
Юроолынь дулам мордоорой
20. "Уншэн баахан сабидар"
Жанр: вероятно, отрывок из улигера
Исп.Жамбалова Дэмбэ-Норбо
(Запись1961 г. Будлан,.Агинский р-н)
Мижэр-мижэр гэшхэдэлтэй
Эхин булаг ундатай,
Ундэр майлын эбэртэ
Уншэн баахан сабидар,
Убэсэнэйнгоо оройгоор
Уреолтэеэ бумбэрнэ.

Набтар майлын эбэртэ
Нариихан баахан сабидар,
Набшасанайнгаа оройгоор
Нахилзахадажа бумбэрнэ
21. "Будалан агуулын оройгоор"
Жанр: песня кольца
Исп.Жамбалова Дэмбэ-Норбо
(Запись1961 г. Будлан,.Агинский
р-н)
Будлантай агуулын орой дээ
Булжамуурхан шубуун сомсорно гээ.
Бодоходом  холын дайда байна.
Бусахаджал яажа хурэхэд хаа бииб.

Дабаанхан ундэрэй торой дээр
Дальбараа шубуун сомсорно гээ.
Данхан холын дайда байна
Дабахадажа яажа хурэхэд хаа бииб
22. "Дошхон Дошхон боронууды"
Жанр:
Исп.Жамбалова Дэмбэ-Норбо
(Запись1961 г. Будлан,.Агинский
р-н)
Дошхон дошхон боронууды
Добой хангир жороолно
Долоо табинай шэлтэйхэн
Доторхон зурхыем энэруулнэ

Табхар табхар боронууды
Талы хангир  жороолно
Тобохойн табинай шэлтэйхэн
Тархихан зурхым энэруулнэ
23. "Тээгэ"
Жанр: песня заклинание овцы
Исп.Жамбалова Дэмбэ-Норбо
(Запись1961 г. Будлан,.Агинский р-н)
Тээгэ тээгэ тээгэ тээгэ тээгэ тээгэ
Хухэ ногоондо садахадаш
Хухыш юун хухэхэ юумбэ
Тээгэ тээгэ тээгэ тээгэ
Ургы ногоондо садахадаш
урдаhааш юун  угтаха юумбэ
Тээгэ тээгэ тээгэ тээгэ тээгэ
Хоолой!
Халсуу хара hалхинда
хажуудаш юун хэбтэхэ юумбэ?
Тээгэ тээгэ тээгэ тээгэ тээгэ
Хоолой!
24. "Нарании гараха зүгтэ"
Жанр:
Исп.Жамбалова Дэмбэ-Норбо
(Запись1961 г. Будлан,.Агинский р-н)
Нарании гараха зүгтэ
Найман үнгын сэсэрлиг
Найманхан эсэгын таанарта
Нааданай домог ургэеэ
Добоо газар урагагша
Долоон унгын сэсэрлиг
Долоонхон эсэгын таанарта
Домогой гуниг ургэе
Узуур газар урагагша
Зургаан унгын сэсэрлиг
Зургаан эсэгын таанарата
Зугаагай домог ургэе
Тала газар урагагша
Табан унгын сэсэрлиг
Табанхан эсэгын таанарта
Танилсхын домог ургэеэ
Дуурэн унгын сэсэрлиг
Дурбэн эсэгын таанарта
Дутэлгын домог  ургэеэ
Гоеы газар урагагша
Гурбан унгын сэсэрлиг
гурбан эсэгын таанарта
гунигай домог ургэеэ.
Запись песен: Институт монголоведения, буддологии и тибетологии СО  РАН (г. Улан-Удэ)
Расшифровка текстов: Намгар Лхасаранова
Техническая обработка аудиофайлов: Евгений Золотарев
25. "Дасанай магтаал"
Жанр: магтаал - восхваление
Исп.Жамбалова Дэмбэ-Норбо
(Запись1961 г.
Будлан,.Агинский р-н)
…. дэлhэтэй халюухан
хаан …
Хамба хоорхэй …
Хамба лама хоорхэй
Хан …. хубилгаан
Шэнгэхэн дэлhэтэй халюухан
Шэрээтэй ламын …
26. "Бэшэгээр бэшэхэдэ игэжэ бэшэнэ"
Жанр: магтаал - восхваление
Исп.Дашибаева Долгор, Жалсараева
(Запись1961 г. с. Новая заря, Ононский  р-н)
Хабтагай  хойморто
Хайрата Сагаан дасамнай.
Хайрата Сагаан дасамнай
хамаг бурханай шутоонтэй
Харижал ошожол мурэгхэдэм
Харагдахаар соохор дэбээжэн.
Олтироогой хойморто
Олоороо утоосэн дасамнай
Олоороо бутоосэн дасамнай
Олонхон бурханай шутоонтэй.
Ошожо хурэжэ мурэгхэдэл
Олдохоор соохор дэбээжэн.